وقتی به قسمت مخصوص ثبت طلاق در شناسنامه نگاه کنیم و یا شروط ۱۲ گانه موجود در عقدنامه را به یاد بیاوریم، واقعیت تلخی به یادمان می‌آید که در سر راه برخی از زوج‌های دور و اطرافمان قرار دارد. واقعیتی که برای بسیاری از مبتلایانش هم ناخوشایند است اما راه گریز دیگری نداشته‌اند؛ مثل‌‌ همان جمله کلیشه‌ای «پایان تلخ، بهتر از تلخی بی‌پایان است».


اعسار به معنی رنج، سختی و نداشتن است و در اصطلاح حقوقی، زمانی که یک فرد به نوعی تمکن مالی ندارد یا دارای اموال و سرمایه‌ای است اما در وضعیتی قرار دارد که امکان دسترسی به آن‌ها را ندارد، این فرد دچار اعسار شده و قادر به پرداخت بدهی‌هایش نیست؛ مانند شخصی که محکوم به پرداخت ۵۰۰ سکه بهار آزادی مربوط به مهریه همسرش می‌شود اما قادر به پرداخت آن نیست، این فرد می‌تواند با مراجعه به دادگستری، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را بدهد.به گزارش «تابناک»، از روی لحن صحبت کردنش هم معلوم است که اضطراب زیادی دارد؛ بعد از چندین بار رفت و آمد به دادگاه، به شهادت چهار شاهد، تازه ثابت کرده که توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد و از دادگاه حکم گرفته که در ابتدای هر ماه، یک سکه بهار آزادی بپردازد، اما حالا بازار به تلاطم افتاده و نرخ سکه در یک ماه، ره صد ساله رفته و نوسانات شدید بازار سکه و طلا، کاری کرده که احتمالا به زودی برای بار چندم پایش به دادگاه باز خواهد شد و چه بسا این بار به زندان ختم شود.


مرد جوان که به تازگی جدا شده و دادگاه با درخواست «اعسار» وی موافقت کرده است، می‌گوید: حقوقی که دریافت می‌کنم کفاف زندگی خودم را هم نمی‌دهد، اصلا یکی از دلایلی که زندگی‌ام از هم پاشید همین موضوع است. حالا هم که دادگاه بر نداری‌ام صحه گذاشته و قرار شده که هر ماه یک سکه بدهم، هر روز نرخ سکه بیشتر می‌شود؛ دیگر توان پرداخت همین مقدار را هم ندارم و مطمئنم که همسر سابقم این موضوع را درک نخواهد کرد!

این در حالی است که بر پایه آمار، در چند هفته اخیر که نرخ سکه به صورت روز افزون بالا می‌رفت، مجتمع‌های قضایی خانواده با رشد شدید مراجعانی مواجه شده‌اند که درخواست بررسی اعسار دارند. متقاضیانی که طبیعتا تصمیم به جدایی گرفته‌اند اما توان مالیشان به پرداخت نمی‌رسد.



کاریکاتوری از افزایش نرخ سکه که شاید لبخند هم به همراه نیاورد!


نقش افزایش نرخ سکه در طلاق

از قرار معلوم، اوضاع نابسامان سکه که مدتهاست جایگزین پول نقد در مهریه‌ها شده و ماموریتش حفظ ارزش این هدیه داماد به عروس بوده است، خود به عاملی مشکل ساز تبدیل شده که از یک سو ممکن است مانع ازدواج شود و از سوی دیگر، برای شکست خوردگان زندگی مشترک هم به منزله سدی عبور ناپذیر قد برافراشته است!


این در حالی است که بر اساس آمارهای منتشر شده، آمار طلاق در ده سال گذشته، از ۵/۹ درصد به ۲۴ درصد رسیده و افزایش چشمگیری پیدا کرده است. آماری که در سال جاری نیز به رشد چشمگیری مواجه بوده و اصلا رکورد شکنی عادتش شده است. آن هم در شرایطی که بسیاری از کار‌شناسان بر این باور هستند که عوامل متعدد و گوناگونی در این امر دخیل هستند اما نقش عوامل اقتصادی (مثل تورم، گرانی مسکن و...)، بسیار پر رنگ‌تر از بقیه آنهاست.


بیشترین دعاوی مطرح شده در محاکم خانواده مربوط به مطالبه مهریه است و بر پایه آمارهای ارایه شده به مجلس، هم‌اکنون دو هزار نفر به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه همسرانشان، در زندان هستند که این رقم نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است. همچنین در دو سال گذشته، نزدیک ده هزار نفر به دلیل مهریه زندانی و آزاد شده‌اند؛ به عبارتی بهتر، عدم توانایی در پرداخت مهریه، تاکنون دوازده میلیون نفر را راهی زندان کرده است که اغلب آزاد شده‌اند. اینجاست که افزایش ارزش مهریه هم مانع درخواست‌های رو به ازدیاد طلاق نمی‌شود، بلکه تنها بر تعداد افرادی خواهد افزود که از پرداخت تعهد ثبت شده در عقد نامه‌شان عاجز هستند. به این معنی که یا عده بیشتری درخواست اعسار خواهند کرد و به این ترتیب به مشتریان اولین دعوی مطرح در محاکم خانواده افزوده خواهد شد؛ یا عده بیشتری زندان را تجربه خواهند کرد!

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که طرفین برخی از ازدواج‌های منجر به طلاق، با یکدیگر به توافق رسیده بودند که در پرداخت مبلغ مهریه، تقسیط صورت بگیرد اما با شرایط به وجود آمده، چاره‌ای برای این دسته از افراد نمانده جز اینکه درخواست اعسار بدهند.



مرد میانسالی که نزدیک به یکسال است از همسرش جدا شده، در این باره می‌گوید: با همسر سابقم توافق کردیم که مبلغی از مهریه را یکجا به وی پرداخت کنم و مابقی را به دلیل درآمد کارگری‌ام که خیلی کم است، به صورت فصلی یک سکه بپردازم و طی این مدت هم روال به این گونه بود که هر فصل یک سکه خریداری می‌کردم و به شورای حل اختلاف تحویل می‌دادم تا به همسر سابقم داده شود اما با این قیمت سکه، محال است بتوانم از پس این کار بیایم و مجبورم که از دادگاه درخواست کمک کنم.


نوسانات نرخ سکه همیشه وجود داشته است و شاید به همین دلیل باشد که سایت ارتباطات مردمی قوه قضائیه هرگز راهکاری برای محاسبه مهریه قابل پرداخت به نرخ روز، در مورد سکه در نظر نگرفته است، اما دو برابر شدن قیمت سکه در چند روز و کاهش دویست هزار تومانی نرخ آن در یک روز هم، از آن دست مسائلی است که در تخیلات هم عجیب به نظر می‌رسید اما اتفاق افتاد!مرد دیگری که از یک وکیل مشاوره گرفته هم به خبرنگار ما می‌گوید: من قبلا درخواست اعسار داده‌ام و دادگاه با آن موافقت کرده است اما حالا می‌بایست به دادخواست صادر شده اعتراض کنم تا شاید کاهش پیدا کند.

به نظر می‌رسد که افزایش لجام گسیخته نرخ سکه، عده زیادی را با دردسر مواجه کرده است و این اتفاق، شاید جدی‌ترین چالش «مهریه» در کشور باشد. اینجاست که باید در بلند مدت به دنبال راهکاری باشیم که روش تعیین مهریه را تغییر داده و این سنت حسنه را بازسازی کند و یا معیار بهتری برای آن در نظر بگیریم و در کوتاه مدت هم، راه حلی اتخاذ کنیم که گره گشای مشکل جمع زیادی از مردم باشد؛ راهکاری که به قول معروف نه سیخ را بسوزاند و نه کباب را!

شاید جلسه بعدی سران سه قوه فرصت مناسبی برای طرح این موضوع باشد ...

تابناک